Sayın Gedikli,
Ben bir model uçakçıyım, model (aslında maket demek gerekiyor) gemilerle 3.5 sene önce ilgilenmeye başladım, bir küçük plastik model haricinde bir gemi modeli de henüz yapmadım. Plan ve model ve bunların inşaası konusunda iyi bilgi sahibi olduğuma inanırım.
İnternetten birsürü gemi planı buldum, bunlarn birçoğu mevcut piyasada satılan kit modellerim planları. Bunları Lazer veya CNC router ile kesilebilecek hale getirebilirmiyim diye bir süre çalıştım. Bir kısmını görüntüden bazı programlar vasıtası ve bazılarının da görüntü üzerinden çizerek ektör haline getirdim. Biraz da geometri bildiğim için neredeyse tamamının çizim ve geometrik hataları olduğunu gördüm. Gemi model inşaasını bilmediğim zamanlarda bunları geometrik olak düzelttim ama biraz birşeyler öğrenince bunları geometrik olarak düzeltmenin de birçok yanlışları olduğunu gördüm.
Belli bir süredir TELİF HAKKI kavramı çok yaygın olarak kullanılıyor, özellikle gemi modelciliğinde, uçak modelciliğinde böyle bir tartışma yok, bana göre nedeni de gemi modeli ile uğraşanların bu konuda ticari faaliyetleri de var, bu ticari faaliyetleri olan kişilerin ne kadar telif hakkından bahsetme hakları olduğu da bana göre tartışılır, ben burada bu konuya girmeyeceğim ama bazı şeylere açıklık getirmek istiyorum.
1. Gemi modelcileri arasında planın ne olduğu konusunda kesin olmayan bir husus görüyorum. Çok basit söylemek gerekirse plan bir şeyin yapımı konusundaki belli bir seviyedeki detayların tarif edilmesi demektir. Bulduğum planlardan gördüğüm, ciddi bilgi ve tecrübesi olmayanların, inşaa kılavuzu olmadan böyle modelleri yapamayacakları kanaatindeyim. Her planın bir detay seviyesi vardır, dolayısı ile planın ne olduğunun tartışması ve açıklaması uzun sürer.
2. Copyright işareti olan (telif hakkı) dokümanların kısmen veya tamamen kopyalanması veya çoğaltılması bu konuyu ihlal anlamına geliyor, ama biryerlerini değiştirdiğiniz zaman bu hak ortadan kalkıyor. Dolayısı ile herkesin telif hakkına sahip bir dokümanı kaynağını belitmeden değiştirme hakkına sahip olduğu gözüküyor, bu ne kadar etik tartışılabilir ama genellikle bu KOPYACILIK olarak adlandırıyor.
Buna bir örnek ile açıklık getireyim.
Gemilerle ilgili bazı kitaplar var, gördüğüm kadarı ile bunların en yaygın ve popüler olanı "ANATOMY OF THE SHİP" kitapları, bu kitaplarda yazarın bilgi beceri ve tecrübesine göre bir geminin inşaası ile ilgili hertürlü detay olabildiğince detaylı olarak anlatılıyor. Bu dokümanlar da telif hakkına sahip ancak birçok YABANCI modelci bu kitaplardaki bilgileri, şekilleri, tarif edilen hususları kullanarak modellerini yapıyorlar, zaten bu kitapların esas amacı da modelcilere KAYNAK sağlamak. Hatta gidip kitabın orijinalini bulursanız, geminin planı da ayrıca kitapla birlikte veriliyor. Bunun etik ve kanuni olarak bana göre hiçbir yanlış tarafı yok.
Ancak siz bu kitabı koyalayıp çoğaltır ve satmaya kalkarsanız veya bu kitabı adres göstererek bir ürün yapıp satmaya kalkarsanız, telif hakkı o zaman devreye giriyor. Bu kitabı adres göstermeden bir ürün yapıp satabilirsiniz veya bu kitaptaki bilgilerden faydalanıp başka bir kitap yazabilirsiniz.
Kopyaladığınızı açık etmez ve kopyayı biraz değiştirirseniz telif hakkı ortadan kalkıyor.
Bir Victory modeli planı satın aldığınızı ve bunun bir kopya olduğunu belirtmişsiniz, doğrudur, benim internetten bulduğum planların birçoğu da böyle, hatta bazılarında hem üretici firmanın adı silinmiş hem de copyright işareti silinmiş, bu durumda ise hak iddia edenin kanuni yollara başvurarak bunun kopya olduğunu kanıtlaması gerekiyor.
Dlayısı ile bir gemi planı yapmak isteyenin mutlaka geminin aslını bulması, ölçülerini almış olması, gemiyi incelemiş olması vs gerekmiyor, eğer gerekse idi eski çağlara ait gemi model planı olmazdı.
Plan çizmek için bazı kaynaklar var, mesela adını hatırlamadığım bir yabancının 17 veya 18.YY'da birçok gemi ile ilgili yapmış olduğu çizimler, hepsinde gemnin boyutları ve endazeleri var aslında bunlar da bir plan ancak model gemi yapabilmek için bu bilgilerin uygun hale getirlmesi gerekiyor. Birçok modelci bu kaynağı da kullanıyor.
Mesela birisi sizin elinizdeki Victory Model Planını alarak, bundan bir endaze çıkarabilir, omurga ve postaların yerini değiştirerek başka bir plan çizebilir, bunda bir yanlış veya gayrıkanuni konu yok, bu çizdiği çizimi satabilir bunda da bir yanlış yok, çizdiği plandan model veya kit yapıp da satabilir, bunda da bir yanlışlık yok ancak bunları satarken bu bilgileri ben XXXX firmasının Victory modelinden aldım derse o zaman başı derde girebilir.
Son birkaç senedir internette sürdürülen faaliyet neticesinde birçok korsan kopya artık bulunamıyor ama sahibin olduğu kanıtların yokedildiği korsan kopyalarda, sahiplerin bunların aslının kendilerine ait olduğunu ispat etmeleri gerekiyor. İspatlama ne detayda yürüyor bilmiyorum, mesela küçültülmüş bir plan kaynak yokedilse bile ispatlanabilir.
Hala internette bu kopya planların olduğu CD'le satılmakta, ben bir tane aldım, CD içindekilerin hepsi internette gezinen planlar çıktı.
Satmak zaten ticari bir kaydınız yok ise yasaktır ve cezası vardır ama gemi modelcileri arasında bu çok yaygın, modelcilerin bir kısmı da ticari müessese sahibi ancak kopya mal satıyorlar, dolayısı ile bu işin ticari boyutu olduğundan bir tartışma sürüyor.
Belittiğim gibi ben bir Mantua Model planı alıp inceleyip birşeyleri değiştirerek tekrar çizip satabilirim veya bilabedel yayınlayabilirim. Birileri bana kopyacı diyebilir ama bu çizim Mantua modelinden çizilmiştir diye bir itirafta bulunmaz isem kanuni olarak başım derde girmez.
Ben avukat veya kanun adamı değilim, kanunlar konusunda uzman da değilim sadece kopyalama konusunda şahsi düşündüklerimi ilettim.
Ben bir model uçakçıyım, model (aslında maket demek gerekiyor) gemilerle 3.5 sene önce ilgilenmeye başladım, bir küçük plastik model haricinde bir gemi modeli de henüz yapmadım. Plan ve model ve bunların inşaası konusunda iyi bilgi sahibi olduğuma inanırım.
İnternetten birsürü gemi planı buldum, bunlarn birçoğu mevcut piyasada satılan kit modellerim planları. Bunları Lazer veya CNC router ile kesilebilecek hale getirebilirmiyim diye bir süre çalıştım. Bir kısmını görüntüden bazı programlar vasıtası ve bazılarının da görüntü üzerinden çizerek ektör haline getirdim. Biraz da geometri bildiğim için neredeyse tamamının çizim ve geometrik hataları olduğunu gördüm. Gemi model inşaasını bilmediğim zamanlarda bunları geometrik olak düzelttim ama biraz birşeyler öğrenince bunları geometrik olarak düzeltmenin de birçok yanlışları olduğunu gördüm.
Belli bir süredir TELİF HAKKI kavramı çok yaygın olarak kullanılıyor, özellikle gemi modelciliğinde, uçak modelciliğinde böyle bir tartışma yok, bana göre nedeni de gemi modeli ile uğraşanların bu konuda ticari faaliyetleri de var, bu ticari faaliyetleri olan kişilerin ne kadar telif hakkından bahsetme hakları olduğu da bana göre tartışılır, ben burada bu konuya girmeyeceğim ama bazı şeylere açıklık getirmek istiyorum.
1. Gemi modelcileri arasında planın ne olduğu konusunda kesin olmayan bir husus görüyorum. Çok basit söylemek gerekirse plan bir şeyin yapımı konusundaki belli bir seviyedeki detayların tarif edilmesi demektir. Bulduğum planlardan gördüğüm, ciddi bilgi ve tecrübesi olmayanların, inşaa kılavuzu olmadan böyle modelleri yapamayacakları kanaatindeyim. Her planın bir detay seviyesi vardır, dolayısı ile planın ne olduğunun tartışması ve açıklaması uzun sürer.
2. Copyright işareti olan (telif hakkı) dokümanların kısmen veya tamamen kopyalanması veya çoğaltılması bu konuyu ihlal anlamına geliyor, ama biryerlerini değiştirdiğiniz zaman bu hak ortadan kalkıyor. Dolayısı ile herkesin telif hakkına sahip bir dokümanı kaynağını belitmeden değiştirme hakkına sahip olduğu gözüküyor, bu ne kadar etik tartışılabilir ama genellikle bu KOPYACILIK olarak adlandırıyor.
Buna bir örnek ile açıklık getireyim.
Gemilerle ilgili bazı kitaplar var, gördüğüm kadarı ile bunların en yaygın ve popüler olanı "ANATOMY OF THE SHİP" kitapları, bu kitaplarda yazarın bilgi beceri ve tecrübesine göre bir geminin inşaası ile ilgili hertürlü detay olabildiğince detaylı olarak anlatılıyor. Bu dokümanlar da telif hakkına sahip ancak birçok YABANCI modelci bu kitaplardaki bilgileri, şekilleri, tarif edilen hususları kullanarak modellerini yapıyorlar, zaten bu kitapların esas amacı da modelcilere KAYNAK sağlamak. Hatta gidip kitabın orijinalini bulursanız, geminin planı da ayrıca kitapla birlikte veriliyor. Bunun etik ve kanuni olarak bana göre hiçbir yanlış tarafı yok.
Ancak siz bu kitabı koyalayıp çoğaltır ve satmaya kalkarsanız veya bu kitabı adres göstererek bir ürün yapıp satmaya kalkarsanız, telif hakkı o zaman devreye giriyor. Bu kitabı adres göstermeden bir ürün yapıp satabilirsiniz veya bu kitaptaki bilgilerden faydalanıp başka bir kitap yazabilirsiniz.
Kopyaladığınızı açık etmez ve kopyayı biraz değiştirirseniz telif hakkı ortadan kalkıyor.
Bir Victory modeli planı satın aldığınızı ve bunun bir kopya olduğunu belirtmişsiniz, doğrudur, benim internetten bulduğum planların birçoğu da böyle, hatta bazılarında hem üretici firmanın adı silinmiş hem de copyright işareti silinmiş, bu durumda ise hak iddia edenin kanuni yollara başvurarak bunun kopya olduğunu kanıtlaması gerekiyor.
Dlayısı ile bir gemi planı yapmak isteyenin mutlaka geminin aslını bulması, ölçülerini almış olması, gemiyi incelemiş olması vs gerekmiyor, eğer gerekse idi eski çağlara ait gemi model planı olmazdı.
Plan çizmek için bazı kaynaklar var, mesela adını hatırlamadığım bir yabancının 17 veya 18.YY'da birçok gemi ile ilgili yapmış olduğu çizimler, hepsinde gemnin boyutları ve endazeleri var aslında bunlar da bir plan ancak model gemi yapabilmek için bu bilgilerin uygun hale getirlmesi gerekiyor. Birçok modelci bu kaynağı da kullanıyor.
Mesela birisi sizin elinizdeki Victory Model Planını alarak, bundan bir endaze çıkarabilir, omurga ve postaların yerini değiştirerek başka bir plan çizebilir, bunda bir yanlış veya gayrıkanuni konu yok, bu çizdiği çizimi satabilir bunda da bir yanlış yok, çizdiği plandan model veya kit yapıp da satabilir, bunda da bir yanlışlık yok ancak bunları satarken bu bilgileri ben XXXX firmasının Victory modelinden aldım derse o zaman başı derde girebilir.
Son birkaç senedir internette sürdürülen faaliyet neticesinde birçok korsan kopya artık bulunamıyor ama sahibin olduğu kanıtların yokedildiği korsan kopyalarda, sahiplerin bunların aslının kendilerine ait olduğunu ispat etmeleri gerekiyor. İspatlama ne detayda yürüyor bilmiyorum, mesela küçültülmüş bir plan kaynak yokedilse bile ispatlanabilir.
Hala internette bu kopya planların olduğu CD'le satılmakta, ben bir tane aldım, CD içindekilerin hepsi internette gezinen planlar çıktı.
Satmak zaten ticari bir kaydınız yok ise yasaktır ve cezası vardır ama gemi modelcileri arasında bu çok yaygın, modelcilerin bir kısmı da ticari müessese sahibi ancak kopya mal satıyorlar, dolayısı ile bu işin ticari boyutu olduğundan bir tartışma sürüyor.
Belittiğim gibi ben bir Mantua Model planı alıp inceleyip birşeyleri değiştirerek tekrar çizip satabilirim veya bilabedel yayınlayabilirim. Birileri bana kopyacı diyebilir ama bu çizim Mantua modelinden çizilmiştir diye bir itirafta bulunmaz isem kanuni olarak başım derde girmez.
Ben avukat veya kanun adamı değilim, kanunlar konusunda uzman da değilim sadece kopyalama konusunda şahsi düşündüklerimi ilettim.
